Birçok ülke faizlerde artışa giderken TCMB son iki toplantıda üst üste faizlerde indirime gitti. Uzmanlara göre, faiz artışı geçici bir çözüm; Ne ekonomiyi düzeltir ne de enflasyona çare olur.... Faizlerde düşüşün etkisi ise uzun vadede ortaya çıkar...

Haber7 / Fuat Öner

Türkiye son dönemde yatırım, üretim, istihdam ve ihracat odaklı büyüme stratejisiyle ekonomide önemli bir makas değişikliği gerçekleştirdi. Bununla beraber Merkez Bankası büyüme ve yatırımlara destek için faiz oranlarında ciddi bir düşüş gerçekleştirdi.

FAİZ ARTIŞLARI ENFLASYONA ÇARE OLMADI

Koronavirüs salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı sonrası tüm dünyada baş gösteren yüksek enflasyonlar ülke ekonomilerini sarsarken; ABD ve Avrupa başta olmak üzere birçok ülke faiz artışlarına gitti.

Ancak ABD, İngiltere ve AB Merkez Bankaları gibi dünyanın en güçlü bankaları, tarihin en yüksek faiz artışlarına giderken diğer bir yandan da bu ülkeler son 50-60 yılın en yüksek enflasyonlarıyla karşı karşıya geldi. Kısacası, faiz artışları enflasyonlarda yükselişi durdurmak için beklenen etkiyi bir türlü yaratmadı.

BOL KESEDEN FAİZ RESESYONU TETİKLEDİ

Şimdi ise peş peşe gelen yüklü faiz artışları sonrası tehlike çanları çalmaya başladı: RESESYON!

Bu tehlikeyi gören uzmanlardan ve kuruluşlardan ise çağrılar da beraberinde geldi.

Avrupa Merkez Bankası Yönetim Konseyi üyesi ve İtalya Merkez Bankası Başkanı Ignazio Visco, ECB`nin çok agresif bir şekilde faiz artırımlarının resesyon riskini yükselttiğini söylerken, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) raporunda, resesyon yaratmadan daha yüksek faiz oranlarıyla fiyatları aşağı çekebilmeye dair herhangi bir düşüncenin "ihtiyatsız bir kumar" dedi. Hatta Elon Musk bile Fed'e faiz artışlarını durdurması çağrısı yaptı.

ERDOĞAN: EN BÜYÜK DÜŞMAN FAİZDİR

Türkiye ise bu süreçte faiz indirimlerine giderek, üretim, ihracat ve büyümeye odaklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıl sonunda faizlerin tek haneye inmesi gerektiğini vurgulayarak "Uluslararası kuruluşların ardı ardına Türkiye'de uygulanan ekonomi programını teyit eden, sadece faiz yükseltmeyle sorunları çözme üzerine kurulu sistemi eleştiren açıklamalar geliyor" dedi.

Peki Türkiye'nin uyguladığı bu politikasının arkasında ne yatıyor, faiz indirimlerinin enflasyonu düşürme nasıl olacak? Türkiye'nin uyguladığı bu büyüme odaklı stratejiyi Harran Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Bardakçı (TESPAM Hazar coğrafyası uzmanı) ile konuştuk.


odağındaki temel sorun bu. Bu küçülme 2023’te de devam edecek. Dünyada durum böyleyken bizim bu sürece hazırlıklı olmamız lazım. Bu riski yaşan ülkeler kendi tedbirlerini alıyor...

YÜKSEK FAİZ BU İŞİN RUHUNA AYKIRI

İtalya Merkez Bankası Başkanı, BM ve Elon Musk’dan gelen faiz açıklamalarının altındaki şey de bu. Son dönemde ülkelerde ‘faiz artıralım, faizi artırırsak ekonomiyi kesin düzeltiriz’ algısı oluşmaya başlamıştı. İşte gelen bu açıklamalar bu ifadeleri kırmaya yönelikti. Yatırım yapan insanlar faiz artışı hiçbir zaman sıcak bakmazlar, bakmaları da doğru değil, bu işin ruhuna aykırı.

FAİZDEN UZAKLAŞIP BÜYÜME VE YATIRIMA ODAKLANILMALI

Çünkü, faiz artışının ilk etkisi olarak yatırımlarınız azalmaya başlar, Bunu hiçbir işadamı, yatırımcı istemez. Bu devletler içinde yararlı değil, devleti bu faiz konusundan uzaklaşıp, yatırım ve büyüme yönelmeli. Devletler finanstan para kazanmaya başlayınca, faiz konusu farklı bir boyut kazandı. Ancak bu bizim için geçerli değil, biz her ne kadar kısa vadede finansla ile büyüyen bir ülke olsak da uzun vadede bunun bir şekilde dışına çıkarak üretimi teşvik edecek ve ihracatı artıracak bir yol ve yöntem geliştirmeliyiz. Ve bu yol ve yöntemin içinde faiz artışının olduğunu düşünmüyorum.

MERKEZ BANKASI’NIN FAİZ İNDİRİMİ DEVAM EDER Mİ?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın son dönemdeki politikalarından yola çıkarak, bir faiz artışının gelmeyeceğini söyleyebiliriz. Ancak faiz indirimi noktasında dünya ekonomisinde gidişata göre karar verileceğini düşünüyorum. Yaklaşan bir seçim süreci var, böyle bir süreçte Merkez Bankası’nın yatay seyirde gideceği, faiz indirimi olursa da düşük bazsa olacağını bekliyorum.