Her harfi bir rakamı gösteren arabî harflerle yazılı sekiz kelimeden meydana gelen bir hesab sistemi. Hâdiselerin zamânının tesbiti ve hatırda daha kolay kalması için rakamları harf olan târih düşürme sanatı.

Ebced hesâbında, harflerin sayı olarak değerleri şöyle hesaplanır: Ebced (elif):1, be:2, cim:3, dal:4, hevvez (he):5, vav:6, ze:7, huttî (ha):8, tı:9, ye:10, kelemen (kef):20, lam:30, mim:40, nun:50, safes (sin):60, ayın:70, fe:80, sad:90, karaşet (kaf):100, re:200, şin:300, te:400, şehaz (se):500, hı:600, zel:700, dazığ (dad):800, zı:900, gayın:1000. (Yeni Rehber Ansiklopedisi)

Arabî bir ayın ilk günü ebced hesâbına göre de bulunabilir. On iki arabî ayın her harfine mahsus rakamlar şu beytteki on iki kelimenin birinci harfleridir. Her büyük harf, ebced hesâbı ile bir adedi gösterir:

Hilmi bu dünyâya hiç zahmet etme
Cemâl-i dünyâyı, vefâsız zen buldu cümle

(M. Sıddîk bin Saîd)

İslâm dîninde ebced hesâbından faydalanarak, hâdiselerin oluşu, câmi, çeşme ve türbenin vs. yapılışının târihini düşürmek yasaklanmadı. Fakat hastanın adını, anasının adını ebced hesâbı ile hesâb edip, sana şöyle muska lâzım deyip onu yazıp para almak haramdır. (Osmanlı Târihi Ansiklopedisi)

Besmelede bulunan on dokuz harfin ebced hesâbı ile olan değerlerinin toplamı 786'dır. Bâzı memleketlerde müslümanlar, kitaplarının mektuplarının başına, Besmele yerine ebced hesâbı ile olan değerlerinin toplamını ve bundan başka bâzı şifâ âyetleri ve duâlar yerine de ebced hesâbına göre rakamlar yazmaktadırlar. Bunların bu şekilde yazmalarını İslâm dîninin temel kitapları uygun bulmamaktadır. (M. Sıddîk Gümüş)

Emeğine saĝlık