AHMET ZEKİ VELİDİ TOGAN (tarihçi)

TÜRK tarihçi, 1890 yılında Başkırdistan, İsterlitamak kantonunda doğdu. Kazan'da Kasımiye medresesinde Türk tarih ve Arap edebiyatı dersleri verdi (1909-10). Kazan üniversitesinde ve Fergana'da tarihî ve etnografik araştırmalar yaptı. Fergana'da "Kutadgu Bilig"in bir nüshasını buldu. Ufa'da tarih öğretmenliği yaptı (1914-15).

Moskova parlamentosu olan Duma'da, Ufa ili müslümanlarının temsilcisi olarak siyasî hayata atıldı (1917). Rusya kurucular meclisi üyesi, Sovyet Başkırdistan cumhuriyeti harbiye vekili (1919-20), Başkırdistan devlet başkanı oldu (1920). Rusya yöneticileriyle arası açılınca Türkistan'a geçti; buradaki bağımsızlık mücadelesine katıldı.




Paris'e, oradan Berlin'e gitti. Türkiye'ye gelince (1925), İstanbul dârülfünunu Türk tarih müderrisliğine getirildi. Viyana'da "İbni Fadlan'ın Seyahatnamesi" adlı teziyle felsefe doktoru oldu (1939). 2. Dünya savaşının başlaması üzerine, İstanbul üniversitesine tarih profesörü olarak döndü. Ahmet Zeki Velidi Togan, 1970' de İstanbul'da öldü.

Başlıca eserleri: "Türk ve Tatar tarihi (1912)", "Bugünkü Türkistan ve Yakın Mazisi (1928-40)", "Birunî'nin Dünya Hakkında Tasavvuru (1940)", "Umumî Türk Tarihine Giriş (1946-70)", "Tarihte Usûl (1950-70)", "Harezmce Tercümeli Mukaddemet'ül Edeb (1951)", "Hatıralar (1969)", "Oğuz Destanı (1972)".