[birsevda]

İBRAHİM ŞİNASİ (şair, yazar)


TÜRK şair ve yazarı, 1826 yılında İstanbul'da doğdu. 1828 Türk-Rus savaşında şehit düşen (1829) Topçu yüzbaşı Mehmed Ağa'nın oğlu. İlköğrenimini Tophane Feyziye mektebinde yaptı. Tophane Müşiriyeti kalemine memur olarak girdi.

Burada, İbrahim Efendi adlı bir memurdan eski doğu bilimleri ve Arapça öğrendi. Müslüman olduktan sonra Reşat Bey adını alan eski bir Fransız subayından da (Châteauneuf) Fransızca öğrendi. 1849' da devlet hesabına maliye öğrenimi için Fransa'ya gönderildi. Dönüşünde bir müddet aynı kalemde vazifeye devam etti.

Reşid Paşa'nın yardımıyla Meclisi Maarif üyeliğine getirildi (1855). Önce Agâh Efendi ile beraber "Tercüman-ı Ahval" (1860), sonra tek başına "Tasvir-i Efkâr" (1862) gazetelerini çıkardı. Bu dönemde, Yusuf Kâmil Paşa, Subhi Paşa, Ahmet Vefik Paşa ile dost oldu. Onların "Tasvir-i Efkâr"a yazı yazmalarını sağladı.

Namık Kemal ve genç neslin diğer yazarları da gazeteye katıldılar. Şinasi, kendi matbaasında bastığı kitaplarla bir kütüphane kurmaya çalıştı. Gazetede tefrika edilen yazılarıyla Fenelon'un "Télémaque" tercümesini ve "Koçi Bey Risalesi"ni bastı.

1863' de gazetesinde, "devlet işlerinin iyi yürümediği"ni yazdığı için Meclisi Maarif'teki görevine son verildi. 2 yıl kadar İstanbul'da kalarak yalnız gazetesinin işleriyle uğraştıktan sonra, gazeteyi Namık Kemal'e bırakarak Paris'e gitti (1865).

5 yıl kaldığı Paris'te özellikle dil konusuyla ilgilendi. Türkçenin büyük bir lûgatını hazırlamaya girişti. Lûgatçı Littré ve yazar Ernest Renan ile dostluk kurdu. Paris'teki Yeni Osmanlılar ile de görüştü, ancak siyasete girmekten kaçındı.




1870' de İstanbul'a döndü, matbaa işleriyle uğraştı, bir yıl kadar sonra, beyninde oluşan bir tümör sebebiyle 13 Eylül 1871' de (yaş 45) İstanbul'da öldü.

Şinasi, 19. yy' ın 2. yarısından sonra Batı'ya yönelmeye başlayan yeni Türk edebiyatının ilk ve en etkili temsilcisidir. Şinasi'nin eserlerinde doğu ve batı kültüründen gelen birçok özellik yan yana görülür. Tiyatro, tenkit, gazete makalesi, Batı'dan manzum tercüme gibi türlerle folklor çalışmaları Şinasi ile başlamıştır. Türkçe ilk tiyatro eserini (Şair Evlenmesi) Şinasi yazdı.

Eserleri : "Terceme-i Manzume (1859)", "Şair Evlenmesi (1860)", "Müntahabat-ı Eş'ar (1860)", "Durub-ı Emsal-i Osmaniye (1863)", "Müntahabat-ı Tasvir-i Efkâr (3 cilt 1885-95)"